بررسی تطبیقی خرد در "شاهنامه" و "الأدب الصغیر و الأدب الکبیر"

بررسی تطبیقی خرد در «شاهنامه» و «الأدب‌الصغیر ‌و الأدب‌الکبیر» حسین تک‌تبار فیروزجائی* علی شمس‌اللهی چکیده حکیمان ایران باستان به اندرزهای اخلاقی و مضامینی چون خوش‌اخلاقی، سیاست، زهد، دوستی و بخصوص خرد و‌خردورزی گرایش شدیدی داشتهاند. این اندرزها و مضامین از راه ترجمۀ متونِ پهلوی به عربی به ادبیات عرب راه‌یافت و استقبال مردمان عرب از فرهنگ ایران زمین را درپی‌داشت که اعتراف محققان و اندیشمندان عرب به تأثیر فرهنگِ ایرانیان، گواه بر‌این مطلب می‌باشد. عنصر خرد بعنوان یک اندیشة ایرانی و بعنوان یکی از عناصر پیشبرد حیات بشریت به اوج قلة‌تعالی و انسانیت، در آثار ادیبان مختلف سرتاسر جهان نمودی بس آشکار ‌دارد. از نمونۀ این آثار کتابِ «الأدب‌الصغیر ‌و الأدب الکبیرِ» ابن‌مقفع و کتابِ «شاهنامۀ» حکیم ‌ابوالقاسم‌ فردوسی است که مضامینِ خردی همچون عناصری پویا در هر دو اثر به‌چشم می‌خورد. مشابهتِ مضمون‌» خرد و خردورزی» در این دو اثر بیانگرِ مشترک بودنِ منابعِ مورد استفادة نویسندگان و سیراب شدن از سرچشمه‌هایِ خرد ناب حکیمان ایران باستان است. نگارندگانِ این مقاله برآنند تا با بررسی تطبیقی عناصر مشترکِ خردی در آثار مذکور و بیان شباهت‌هایِ مضمونی واژة خرد، اثبات نمایند که ابن‌مقفع و فردوسی در تألیف اثرشان از منبعی واحد بهره جسته‌اند. واژه‌های کلیدی: خرد، ابن‌مقفع، فردوسی، شاهنامه، الأدب‌الصغیر ‌و ‌الأدب‌الکبیر